Loverboys, ook slachtoffer?

Hoewel seksuele uitbuiting een zwaar delict is, en aangepakt moet worden. En er vanuit de slachtoffers van Loverboys vooral gesproken wordt over het perspectief als dader, wil ik je vandaag ook de keerzijde van de medaille laten zien. Want er is een keerzijde, die vaak onderbelicht blijft. Loverboy word je namelijk niet zomaar even. Net als bij het worden van slachtoffer van seksuele uitbuiting gaat er ook aan het worden van een seksuele uitbuiter een heel proces vooraf. Een proces waar we net zo vaak de signalen van missen, als dat we de signalen van slachtoffers missen. 

Om je een beeld te geven van dat proces vertel ik in dit blog het verhaal van Jouad*. Toen ik Jouad leerde kennen, was ik zelf net verhuisd uit het blijf van mijn lijfhuis. Ik had een woning gekregen in een gezellige volksbuurt binnen de ring van Amsterdam. Een wijk met oude vooroorlogse huizen die tot appartementen waren opgedeeld, waarbij we een gezamenlijke fietsenstalling hadden. 

In het portiek van mijn woning hingen 's avonds wat jongeren van verschillende nationaliteiten en omdat ik door mijn tijd bij mijn mensenhandelaar een klein beetje Arabisch had geleerd, maakte ik makkelijk contact met deze jongeren. Waar buren bij elkaar klaagden dat deze "hangjongeren" er een zooitje van maakten in het portiek, ging ik het gesprek aan met de jongens zelf. En omdat ik door mijn mensenhandeltijd veel ervaring heb opgedaan met hun cultuur en taal, en zelf " van de straat was" (ik heb in mijn tijd voor de mensenhandel op straat geleefd) kregen we goed contact en was er een opening voor mooie gesprekken. Ik vroeg ze vooral in mijn portiek te komen hangen en niet in anderen. Ik had er geen last van. De muziek die ze graag draaiden, kon ik woordelijk mee rappen omdat het het soort muziek was waar mijn mensenhandelaar vaak naar luisterde en dat zorgde dan weer voor een soort van respect. Die oude Nederlandse was relaxed, hoorde ik vaak van deze jongens. Wat uiteindelijk ervoor zorgden dat ze minder overlast bezorgden bij de rest van de portieken. Ze deden zelfs zo af en toe een boodschapje voor me, en bleken veel hulpvaardiger dan menig klagende buur. Als dank kreeg diegene dan 5 euro. Gewoon omdat ik het superfijn vond dat ze me zo hielpen. Als alleenstaande moeder met een gehandicapte dochter was het leven al druk genoeg, en ik was dankbaar dat ze me soms te hulp schoten. 

Op een dag kwam er een mevrouw van de woningbouw aan de deur, of ik had gemerkt dat in de fietsenstalling iemand woonde. Er waren meerdere klachten binnengekomen, maar ze konden de persoon zelf niet vinden. Ik had geen idee en zei dat ook tegen deze mevrouw. Maar nam mezelf voor die avond eens na te vragen bij de "hangjongeren" om te kijken of zij meer wisten. Ik besloot het recht op de man af aan de jongens te vragen. "Hey, weten jullie wie er in de stalling slaapt?" Schoorvoetend kwam Jouad naar voren en vertelde dat hij dat was. "Maar vertel aub niets aan de woningbouw, want dan moet ik buiten slapen." Volgde er direct. Ik beloofde dat, nam hem apart en vroeg hem de volgende dag bij me te komen. Om zijn verhaal te vertellen. Alleen, zonder zijn matties, voor wie hij stoer deed dat het niet erg was om daar te slapen.

De volgende dag kwam Jouad. Van zijn verhaal krijg ik nu, jaren later nog steeds de rillingen. Zijn moeder had hem namelijk op 12 jarige leeftijd de straat op geschopt. Ze had een nieuwe vriend en Jouad was niet meer welkom thuis. Hij vertelde dat hij daar niet rouwig om was, want zij moeder had hem regelmatig bewerkt met een heet strijkijzer en stalen pijpen. Hij mocht toen bij zijn oma wonen, die hem ook sloeg en waar hij eigenlijk nooit iets goed kon doen, waardoor hij daar is weggelopen, de straat op. 

Hij had tot dan weinig contact gehad met zijn vader, omdat zijn moeder en oma niet wilde dat hij contact met hem had, maar hij had na het weglopen zelf contact gezocht en zijn vader bleek grote spil in een groot crimineel web. Via zijn vader verkocht hij nu drugs. Waar hij een paar euro per pakje coke op kon verdienen en zo een beetje inkomen had. Bij zijn vader wonen kon alleen niet, want de nieuwe vrouw van zijn vader wist niet van Jouad's bestaan en omdat Jouad geen idee had waar hij verder nog naartoe kon, sliep hij dus in de stalling. Overdag zwierf hij op straat en probeerde aan geld te komen door pakjes coke te verkopen.

Hij keek erg op tegen zijn vader, die het volgens hem gemaakt had, maar ik vroeg me af waarom een vader zijn zoon van zestien drugs liet verkopen en op straat liet slapen. Maar hield mijn mening voor me. 

Ten tijde dat Jouad zijn verhaal bij mij deed was hij net zestien. Zestien jaar en al zeker twee jaar thuisloos. School was hij mee gestopt, want hij was overdag vooral bezig met waar hij de nacht door zou brengen. Drugs verkopend om aan eten te komen. Vol in de overlevingsmodus. 

Hij had ook nog een vriendin, net vijftien en al zwanger. Ook zij had geen stabiele thuissituatie en sliep vaak bij hem in de stalling. 

Ik ben telefoontjes gaan plegen. Er was een begeleider in beeld van Streetcorner, maar die vertelde me dat hij nog geen 18 was en daarom eigenlijk nog niet in aanmerking kwam voor hulpverlening. Wel kon Jouad zo af en toe even bijkomen daar in het inloophuis. Na veel zoeken en bellen vonden we binnen drie maanden een zolder kamer waar Jouad kon wonen. Zijn eerste huur betaalde ik, en ik gaf hem zelfs een oude tv die ik nog had staan. 

Jouad was uitzinnig. Eindelijk een eigen plek. Maar hij was zich er ook van bewust dat de volgende huur op zijn schouders zou rusten. Het gaf hem zoveel stress dat hij regelmatig hoogoplopende ruzie had met zijn zwangere vriendin. Haar ouders vonden namelijk dat deze jongen van zestien ook nog zijn verantwoording als vader moest nemen. Een bijna uitzichtloze situatie....

Zie hier, het ultieme recept voor het creëren van een loverboy. Deze jongen zou alles aangrijpen om geld te verdienen om zijn kop boven water te houden. Dit soort jongens hebben geen voorbeeld gehad van hoe het hoort te gaan in het leven. En willen net als hun leeftijdgenoten die wel een stabiele thuisbasis hebben leven. Het liefst nog een treetje erboven. Al was het maar om zich niet te hoeven schamen voor de situatie waar hij uitkomt. Om te kunnen zeggen: " Ja, ik had het heel slecht, maar kijk nu eens waar ik sta." Om trots te zijn op zichzelf zijn ze tot alles in staat. Van drugsdealen op jonge leeftijd, tot mensen uitbuiten zodra ze de kans krijgen. Alles om te overleven en mee te komen in een maatschappij waarin alles draait om wat je er van gemaakt hebt in het leven. 

Hoe het nu gaat met Jouad is mij onbekend. Het contact verwaterde en Jouad liet zich steeds minder zien. Sprak als ik hem zag nog vaak over zijn vader die van hem verwachtte dat hij een even grote drugslord werd als hem. Vaak denk ik nog aan Jouad en aan hoeveel jongens er ook in deze situatie zitten en dat stemt mij dan heel verdrietig.  

Ook mijn eigen mensenhandelaar had een zelfde soort verhaal. En ook bij mijn mensenhandelaar was er niemand die wat deed en werd er weggekeken van zijn problemen. Op school draaide het alleen om de prestaties. In de hulpverlening alleen op procedures en regeltjes. Maar niemand kijkt naar deze jongens en bedenkt zich dat ze zich ontwikkelen als brute criminelen die over lijken gaan, als het moet. 

Tegenwoordig hoor je veel over minderjarige jeugd die ontspoord. Kijk maar naar de explosies die overal plaatsvinden. Vaak zijn dit minderjarigen die worden aangezet door criminelen om voor een habbekrats zo een daad uit te voeren. Slachtoffers van criminele uitbuiting, omdat het systeem die hen hoort te begeleiden bij hun ontwikkeling faalt. 

Daarom is het zo belangrijk om te weten wat de signalen zijn van criminele en seksuele uitbuiting te herkennen als professional. Leraren, hulpverleners, politie, justitie, hebben als taak deze signalen te herkennen en te erkennen. Daarom heeft Defence voor Children, Fier en het Rode Kruis een campagne gestart voor bewustzijn. Er is een E-learning gelanceerd die jouw als professional in het werkveld met minderjarigen en jongvolwassenen leert hoe je deze signalen kunt herkennen. En dat is echt geen overbodige luxe. 

De E-leaning kun je hier terugvinden : www.buitvoorprofessionals.nl

* De naam in dit artikel is niet zijn echte naam