Gisteren mocht ik namens Platform HOPE deelnemen aan het kenniscafé voor (ambulant) begeleiders van begeleid Wonen , georganiseerd door het RIBW Ijsselland. Samen met iemand van team Mensenhandel van politie gingen we in gesprek over wat mensenhandel inhoudt, wat de signalen zijn, en waar je als begeleider naartoe kan voor ondersteuning bij een vermoedelijke casus.
De politie vertelde wat Mensenhandel inhoudt, ik vertelde op mijn beurt over hoe ik geïsoleerd werd en waarom slachtoffers er vaak voor kiezen niet het justitiele traject te doorlopen.
Ook dit keer bleek hoe lastig het is om signalen op te pikken, juist omdat slachtoffers vanuit angst en schaamte proberen deze signalen te verbergen of zich niet bewust zijn van de uitbuiting of mensenhandel. Maar ook omdat we er niet bij stil staan, dat de signalen die we soms zien, te maken kunnen hebben met mensenhandel.
De conclusie was dat we beter een keer te vaak kunnen denken wel signalen te zien, en deze te bespreken met collega's of een ondersteunende organisatie als het kenniscentrum Mensenhandel, dan ze niet te bespreken. Omdat loos alarm beter is, dan een slachtoffer niet herkennen en daarmee iemand langer in een situatie blijft dan misschien noodzakelijk is.
Daarbij rees de vraag of je bij vermoeden altijd transparant moet zijn ten opzichte van de cliënt in kwestie. Wat een lastige vraag is, want in hoeverre is iemand zich er van bewust dat hij of zij zich inlaat met mensenhandel, of dat hij of zij bewust is slachtoffer te zijn van mensenhandel en dat het niet altijd helpend is je zorgen omtrent je vermoedens direct te bespreken met de client, omdat dit juist kan zorgen dat het vertrouwen wat je als begeleider hebt opgebouwd afbreekt. En je dat vertrouwen en de veilige omgeving later nog nodig kan hebben om je cliënt de ruimte te geven haar of zijn verhaal te doen.
Voor ondersteuning bij dit soort lastige vragen kun je altijd vrijblijvend en anoniem je verhaal neerleggen bij de daarvoor zijnde ondersteunende instanties als een kenniscentrum mensenhandel of een zorg-en veiligheidshuis, waar een zorgcoördinator mee kan denken in wat de beste benaderingsoptie is. Dit omdat iedere casus een op zichzelf staande situatie is en bij iedere situatie een aanpak gebaseerd op maatwerk het meest helpend werkt.
Niet alleen voor slachtoffers geldt bovenstaande, ook daders kunnen in sommige gevallen zich niet bewust zijn van het feit dat ze strafbaar zijn. Dat dat wat ze doen, bijvoorbeeld anderen aanzetten tot criminele activiteiten om er zelf beter van te worden, een strafbaar feit is. Slachtoffers en daders hebben vaak een gemeenschappelijke achtergrond van maatschappelijke kwetsbaarheden als financiële situatie, emotionele situatie en instabiele thuisbasis. En bij beschermd wonen kun je dan ook met beide kanten als begeleider in aanraking komen.
Het handelen bij beide, werkt eigenlijk hetzelfde: Zijn de signalen dusdanig duidelijk dat je met zekerheid kunt stellen dat er sprake is van uitbuiting dan is direct handelen en bellen met politie noodzakelijk. Ook zonder aangifte van slachtoffers kunnen zij ambtshalve een onderzoek opstarten. Zijn de signalen twijfelachtig dan bespreek je ze, het zij zonder medeweten van de cliënt, eerst met een ondersteunende instantie, die met jou als begeleider mee kan denken wat de te nemen stappen kunnen zijn.
Tijdens het kenniscafé werd duidelijk dat er wel degelijk achteraf in sommige casussen misschien wel sprake was van een mensenhandelsituatie, maar dat door het niet te weten wat de signalen zijn, deze signalen niet opgepikt werden. Dit benadrukt maar weer hoe belangrijk voorlichting over dit onderwerp is voor professionals. En daarom was ik blij hieraan mijn steentje te kunnen bijdragen.
Al met al was het een leerzame middag. Ben jij een professional die in zijn of haar werkveld te maken heeft met mensen met maatschappelijke kwetsbaarheden? Dan is er een gratis E-learning die je online kunt volgen:
Maak jouw eigen website met JouwWeb